İyot Nedir? Neden Bu Kadar Önemli?

İyot, insan vücudunda çok küçük miktarda bulunan beyin gelişimi ve büyümenin düzenlenmesinde çok önemli rolü olan tiroid hormon sentezi için gerekli olan bir eser elementtir. İyotun hem az alınması hem de fazla alınması tiroid hastalığına neden olmaktadır. Günlük iyot ihtiyacı yaşlara göre değişmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ortalama günlük iyot gereksinimini

• Bebek ve beş yaşına kadar olan çocuklar için 90 µg
• 6-12 yaş dönemi için 120 µg
• Erişkinler için 150 µg
• Gebe ve emziren kadınlar için de 250 µg

olarak önermektedir.

İyot eksikliği, tüm dünyada en önemli sağlık sorunlarından biridir. İyot, vücudumuzda başta beyin olmak üzere tüm organların düzenli çalışmasında, büyüme ve gelişmenin tam olmasında, vücudun ısı ve enerjisinin devamı için gerekli olan tiroid hormonlarının yapımında kullanılmaktadır.

Tüm yaş grupları iyot eksikliğinden etkilense de özellikle hamileler, fetüs, yenidoğan ve süt çocukları daha fazla etkilenmektedir.

İnsanda beyin gelişimi fetal hayatta başlar ve ilk 2-3 yaş en hassas dönemi oluşturur. İyot eksikliğine bağlı olarak düşük, ölü doğum, bebek ölümünde artma, zeka geriliği, sağırlık, boy kısalığı görülmektedir.

Çocukluk çağında ise guatr, büyüme geriliği, öğrenmede güçlük ve okul başarısızlığına neden olur. İyot eksikliği bölgelerinde yaşayan çocukların IQ skorunun 13 puan düşük olduğu gösterilmiştir.

İyot eksikliği dünyada korunulabilir zeka geriliğinin sık nedenlerinden biridir. İyot vücuda su, besinler, ve özellikle deniz ürünleri ile alınır.

İyot Hangi Besinlerde Bulunur?

Tuzlu su balıkları
İyot hangi besinlerde bulunur denildiği zaman akla ilk gelen tabii ki deniz ürünleridir. Özellikle derin sularda, okyanuslarda yaşayan tuzlu su balıkları içermiş olduğu iyot miktarının fazlalığı sebebiyle iyot bakımından oldukça zengin bir besindir.

Patates
İyot besinleri arasında patateste yerini alıyor. Vitamin ve potasyum kaynağı olan patates özellikle kabuklarıyla tüketildiği zaman iyot açısından fayda sağlayan bir besindir. Özellikle fırınlanmış patates iyot alımı için tercih edilmesi gereken besin tüketim şeklidir. 1 adet orta boy fırınlanmış patatesin içermiş olduğu iyot miktarı 60 mikrogramdır.

Yumurta
Çinko, kalsiyum, antioksidan, A ve D vitaminleri bakımından zengin olan yumurta özellikle iyi kaynatıldığında son derece besleyici bir gıda olmasıyla birlikte içermiş olduğu iyot miktarıyla da önemini artırıyor. 1adet haşlanmış yumurtanın iyot miktarı 12 mikrogramdır. 1 adet yumurta 0-6 yaş için günlük iyot ihtiyacınızın % 15’ini karşılar.

Süt ve süt ürünleri
Süt ve süt ürünlerinde 100 gramda 50 mikrograma kadar iyot bulunur. Kalsiyum ve D vitamini içeren süt, iyot bakımından da tüketilebilecekler listesine giriyor. 1 bardak sütün iyot miktarı 56 mikrogramdır. 1 bardak inek sütü 0-6 yaş için günlük iyot ihtiyacınızın %60’ını karşılar.

Bir kase yoğurdun iyot miktarı 154 mikrogramdır. Yoğurdu içine bir şey katmadan tüketmeniz gerekir. Bir kase yoğut 0-6 yaş için günlük iyot ihtiyacınızın tamamını karşılayabilir.

Kızılcık
İyot hangi besinlerde bulunur dendiği zaman meyveler bu konuda pasif besinlerdir. Meyveler iyot bakımından başarılı bir besin kaynağı değillerdir ancak bu durum bir kaç meyve geçerli değildir. Örneğin kızılcık; C vitamini, K vitamini ve lif içeriği ile sağlığınıza fayda sağlarken iyot içeriği bakımından da oldukça zengin bir meyvedir. İyot miktarı 112 gram kızılcıkta 400 mikrogramdır.

Peki iyot başka hangi besinlerde bulunur?

İyot Fazlalığı ve Zararları
Fazla miktarda iyot alınması tiroit bezinin hormon üretimini bozarak iyot eksikliğinde görülen durumların oluşmasına neden olur. Ayrıca, deride alerji ve sivilce görülebilir.

Bununla birlikte lahana, karnabahar, Brüksel lahanası, şalgam ve turp gibi sebzeler, tiroid bezinde iyot taşınmasını engelleyerek iyot yetersizliğine neden olabilirler ve bu nedenle kontrollü tüketilmelidir.